Auteursrecht
Zoals je misschien wel weet wordt bladmuziek beschermt door het auteursrecht. In het auteursrecht wordt gesproken over rechthebbenden. Het begrip rechthebbende geeft aan wie het recht heeft om te beslissen over het gebruik van de bladmuziek. Wil je een muziekstuk reproduceren, distribueren, vertalen of aanpassen, dan heb je dus in alle gevallen eerst toestemming van de rechthebbende nodig.
Rechthebbenden
Meestal verstaan we onder rechthebbenden van een muziekstuk de tekstschrijven of de componist van de muziek. Als een muziekuitgever namens de auteurs de rechten van hun muziek beheert, dan is de muziekuitgever de rechthebbende.
Kopiëren voor privégebruik
Het kopiëren van bladmuziek is in slechts zeer beperkte mate toegestaan. Je mag alleen een kort gedeelte kopiëren en dan ook nog eens uitsluitend voor privégebruik. Je mag dus niet voor gebruik in een muziekvereniging partijen en/of partituren kopiëren. Ook het kopiëren van een hele pagina of een volledige songtekst is niet toegestaan. Daarvoor heb je dus eerste officieel toestemming van de rechthebbende nodig.
Openbaar maken
Veel muziekverenigingen maken op verschillende manieren gebruik van het digitaal en/of fysiek kopiëren van bladmuziek of songteksten. De Auteurswet spreekt hier over openbaar maken. Voor de duidelijkheid, daar valt kopiëren ook onder.
De dingen die vaak gebeuren en vallen onder openbaar maken:
- Het maken van een fysieke kopie om het origineel netjes en vrij van aantekeningen te houden
- Het maken van een digitale kopie om je muziek tijden het oefenen of tijdens een repetitie van een tablet te kunnen lezen.
- Het bijhouden van een digitaal bladmuziek archief, al dan niet in een besloten omgeving.
- Het afdrukken van songteksten op een scherm of in een programmaboekje.
- Het verhuren of uitlenen van muziekstukken aan collega verenigingen, dit mag alleen door bibliotheken.
- Het aanpassen van partijen naar een andere transpositie of andere sleutel.
Allemaal dingen die je waarschijnlijk wel herkent en regelmatig ziet gebeuren om je heen, maar dus eigenlijk niet toegestaan zijn volgens het auteursrecht.
Schenden van Auteursrecht
Als het auteursrecht geschonden wordt, dan kan de rechthebbende bij de rechter vragen om een verbod (inclusief dwangsom) om de illegale kopieën te laten vernietigen en om schadevergoeding te vragen. Naast een reële schadevergoeding zijn alle kosten die bij zo’n procedure komen kijken voor de verliezende partij. Of je de auteursrechten opzettelijk schendt of niet, het is een misdrijf waar zelfs een gevangenisstraf op staat.
Legale oplossing
Wil jet niet zo ver laten komen en ben je op zoek naar een legale manier, check dan eens de website van de FEMU (Federatie Muziek Auteurs en Uitgevers). Zij kunnen je muziekvereniging namens de bij haar aangesloten auteurs en uitgevers toestemming verlenen in de vorm van de licentie additioneel kopiëren.
Een mooi Nederlands initiatief om componisten extra inkomsten te laten genereren, want we moeten er toch niet aan denken dat componisten door kopiëren inkomsten mislopen en daardoor minder gemotiveerd zijn om nieuwe muziek op de markt te brengen, dat zou een aderlating zijn voor onze sector!
N.B. De informatie in dit artikel is gebaseerd op de Nederlandse Auteurswet. Er zullen veel overeenkomsten zijn met dergelijke wetten in het buitenland, maar er kunnen ook verschillen zijn. Ik ben niet aansprakelijk voor eventuele verschillen of interpretaties daarvan.
Over Dirkjan van Groningen: Professioneel slagwerker, docent, componist en muzikaal ondernemer. Laat slagwerkers sneller functioneren in bands en ensembles door de handige waardevolle extra’s bij z’n methode boeken en bladmuziek!